Minder microplastics, meer vlas en hennep

Er moet worden geïnvesteerd in het opzetten van productieketens voor natuurlijke textiel! Dat is een van de conclusies in een recent rapport van het Kenniscentrum voor bio-economie, een initiatief van de Europese Commissie. Hennep en vlas, maar ook netel en wol hebben een veelbelovende potentie vanwege hun lage ecologische voetafdruk, veelzijdige toepasbaarheid en omdat ze goed passen in Europese ecosystemen. Volgens de studie getiteld "Bio-based textiles in a sustainable and circular bioeconomy", is het belangrijk dat er een Europese infrastructuur wordt opgebouwd voor de verwerking van deze textielvezels.

Het belang van de textielsector voor een Europese circulaire economie werd in 2020 al onderstreept in de EU Industriële strategie. Nu wordt nog eens het belang van natuurlijke vezels benadrukt die passen in Europese ecosystemen. Hennep en vlas zijn extra interessant omdat ze in grote delen van Europa goed geteeld kunnen worden en tevens goed bruikbaar zijn als rotatiegewassen die bijdragen aan biodiversiteit en gezondere bodems. Hennepteelt kan bijvoorbeeld samengaan met graanproductie terwijl de zogenaamde hennepscheven, het houtachtige deel dat niet geschikt is voor textiel, gebruikt kan worden in de tuinbouw, bijvoorbeeld als vervanger van turf.

Katoen is eveneens een waardevolle vezel maar is voor Europa minder relevant omdat de teelt hier noodzakelijkerwijs beperkt is tot een relatief klein gebied, met name Griekenland en in mindere mate Zuid-Spanje en Zuid-Italië. Verondersteld wordt dat de EU voor wat betreft de katoen afhankelijk zal blijven van import.

Historisch gezien waren linnen (vlas) en hennep samen met wol de belangrijkste textielvezels van Europa, met veel spinnerijen en weverijen. Tegenwoordig wordt kleding en andere textiel voor het grootste deel gemaakt van synthetische vezels, feitelijk oliederivaten. Textiel maken van natuurlijke vezels vereist een lang, complex en duur proces dat vaak buiten Europa gebeurt. Het doel is om deze productie terug te halen en dan op een milieuvriendelijke en circulaire leest te schoeien.

De studie geeft ook aan dat daarvoor nog wel wat stappen genomen moeten worden. Bepaalde schakels in de productieketen zijn nauwelijks nog aanwezig waardoor het geproduceerde volume gering is. Voor de bastvezels noemt het rapport het onthouten en spinnen als belangrijke uitdagingen, met betrekking tot de wol is dat het opbouwen van een Europese infrastructuur voor het verzamelen en verwerken ervan.

"Als dit logistieke systeem weer is hersteld, kan ook de productiecapaciteit groeien. Aan de benodigde expertise en kennis ontbreekt het niet."