-
  Ecotex materiaalinfo | BIOLOGISCH KATOEN
-

Kleding en stoffen van biologisch katoen


Biologische katoen op een veld nabij Izmir

Katoen is een van de meest populaire vezels, wat het te danken heeft aan zijn zachtheid, elasticiteit en draagcomfort. Kijk om je heen en je ziet hoeveel er van katoen wordt gemaakt. Tafellakens, gordijnen, handdoeken, beddengoed en natuurlijk kleding. Toen Europeanen voor het eerst in aanraking kwamen met het materiaal moeten ze versteld hebben gestaan van het materiaal. Zo mooi wit, zo fijn en zo licht... het was ongekend. 



"Geweven wind" werd het wel genoemd. Mede door die populariteit is katoen ook de meest geteelde natuurlijke vezel en derhalve een gewas waarvan de teelt en de verwerking een grote impact heeft, economisch en ook ecologisch. Zo zijn bij de katoenteelt ongeveer 26 miljoen boerenfamilies betrokken in de belangrijkste productielanden India, China, Brazilië en Pakistan. Het aantal mensen dat op een of andere manier betrokken is bij de verdere productie is nog enkele malen groter. Met de steeds groter wordende omvang van de productie ontstonden ook problemen. Uiteraard heeft de katoenplant water nodig, neemt de teelt landbouwgrond in beslag en is de plant gevoelig voor plagen die in de conventionale landbouw worden bestreden met pesticiden. De enorme omvang van de productie heeft ook tot gevolg dat veranderingen in dat productieproces, de wijze waarop katoen wordt geteeld of verwerkt, grote gevolgen kan hebben.


Eigenschappen van katoen

Katoen is de meest gebruikte natuurlijke vezel voor kledingtextiel. Dat is niet voor niets, want katoen draagt prettig, gaat redelijk lang mee en kan ongeveer twintig procent vocht opnemen alvorens vochtig aan te voelen. Katoenen weefsels voelen koel aan, omdat katoen een goede warmte-geleider is. Het warmte-isolerend vermogen is dus laag. Dat maakt katoen een ideaal materiaal om er zomerkleding van te maken! Dikkere en zwaardere katoenen stoffen en garens zijn echter ook goed toe te passen in winterkleding.

Daarnaast is BIOLOGISCHE KATOEN huidvriendelijk, dus ook heel geschikt voor de gevoelige huid, én gemakkelijk in het onderhoud. Het kreuken van een stof heeft te maken met de elasticiteit ervan. Katoen is elastischer dan hennep of linnen, en kreukt dus minder dan deze stoffen. Het is echter weer minder elastisch dan bijvoorbeeld wol.

Het aandeel van katoen in de wereldproductie van nieuwe textielvezels is dalend. Dat komt vooral door de explosieve toename van de synthetische vezels (vooral polyester) in kleding. Synthetische vezels zijn goedkoper te produceren en worden veel gebruikt bij het maken van goedkope kleding (fast fashion). Ondanks dat er meer katoen wordt geteeld, is het relatieve aandeel ervan daardoor toch dalend. Op dit moment is dit ongeveer 35 procent van de wereldproductie (gegevens van 2019). Het aandeel van de BIOLOGISCHE KATOEN neemt eveneens toe, maar is op de totale katoenproductie slechts 1,5 procent.

De mogelijkheden om van katoen textiel te maken werden door verschillende culturen al zo'n 6000 jaar geleden ontdekt. In India werd de plant 5000 jaar geleden al op grotere schaal verbouwd, waarna ze China veroverde. Via Arabische tussenhandel bereikte ze ook Europa. Tot een grootschalige teelt van katoen is het hier door klimatologische factoren nooit gekomen, althans niet in vergelijking met bijvoorbeeld India, China of de VS. Toch is de EU volgens cijfers van de European Cotton Alliance (ECA) mondiaal een belangrijke producent met een jaarproductie van ca. 360.000 ton en een teeltareaal van meer dan 260.000 hectare. Dat komt overigens voor het grootste gedeelte op het conto van Griekenland (200.000 ha.), gevolgd door Spanje. De industriële verwerking van geïmporteerde katoen heeft in Europa vanaf de achttiende eeuw een grote vlucht genomen maar dat is sterk teruggelopen. Meer dan 75% van de Europese katoen wordt geëxporteerd, voornamelijk naar landen rond de Middellandse Zee, waar het wordt verwerkt.

Biologische katoen in Turkije
Biologische katoen


Bezwaren tegen 'conventionele' katoen

Een van de grote bezwaren tegen 'conventionele' katoen is dat deze rijkelijk wordt bespoten met 'gewasbeschermingsmiddelen': onkruidbestrijders of insectenverdelgers. Volgens sommige onderzoeken belandt een kwart van de bestrijdingsmiddelen die wereldwijd worden gebruikt, op de katoenvelden. Ook worden ontbladeringsmiddelen gebruikt om een efficiëntere (machinale) katoenpluk mogelijk te maken.

Over de hoeveelheden bestrijdingsmiddelen die worden gebruikt zijn allerlei cijfers in omloop, tot en met berekeningen hoeveel gif er bij de productie van één T-shirt wordt gebruikt. In werkelijkheid zijn de verschillen groot en neemt het gebruik van bestrijdingsmiddelen al bijna twintig jaar steeds verder af. Dat neemt echter niet weg dat de gevolgen voor mens en natuur vaak desastreus zijn. Dat geldt op de eerste plaats voor de katoenarbeiders die in bepaalde gebieden weinig kennis hebben van de gifstoffen, over de wijze waarop ze toegediend moeten worden, over de opslag ervan, de gevaren enz. Het is precies om die reden dat Ecotex kiest voor biologische katoen.

Een tweede bezwaar is dat katoen een dorstige plant is, die enorm veel water nodig heeft. Ook dat beeld is niet helemaal juist. Net als alle planten heeft katoen water nodig maar er zijn veel landbouwgewassen die meer verbruiken, zoals mais. Katoen is een struik die het goed doet in droge klimaatzones, hij wordt gerekend tot de xerofieten, planten die in staat zijn om hun waterbehoefte te beperken. Dat kan zijn door de vorm en structuur van het blad maar ook door een stevig wortelstelsel. Een belangrijk gedeelte van de katoenteelt stelt het, ook in landen als India, zonder kunstmatige irrigatie en heeft genoeg aan regen.

Van de andere kant zijn er ook gebieden waar woestijnisering is te herleiden tot de katoenteelt. Een berucht voorbeeld is de opdroging van het Aralmeer, al lijkt ook de teelt van alfalfa en de wijze waarop hier in het verleden is geteeld een rol te hebben gespeeld. Ook hier wordt de uitputting van de aarde, net zoals het geval is bij de bestrijdingsmiddelen, vaak voor een groot gedeelte veroorzaakt door gebrekkige kennis en slecht grondbeheer. Net als bij de bestrijdingsmiddelen is het waterverbruik van katoen in verschillende streken vaak zeer uiteenlopend. Algemene claims als "door dit biologisch katoenen shirt bespaar je zo en zoveel liter water" zijn doorgaans niet goed te onderbouwen.

Algemene claims als "door dit biologisch katoenen shirt bespaar je zo en zoveel liter water" zijn doorgaans niet goed te onderbouwen



Biologische katoen

Bij de teelt van BIOLOGISCHE KATOEN worden geen pesticiden gebruikt en worden natuurlijke vijanden (insecten) op milieuvriendelijke wijze bestreden. Onkruid wordt niet bespoten maar machinaal of handmatig verwijderd. Plukken van de katoenbollen gebeurt handmatig, zonder de plant eerst te ontbladeren.

Daarnaast is er veel aandacht voor het noodzakelijke herstel van de bodem (door natuurlijke bemesting) en voor watermanagement. Door efficiënt waterbeheer zijn op dit gebied de laatste jaren in de biologische katoenverbouw belangrijke slagen gemaakt.

De katoenen producten in de webshop zijn altijd van biologisch katoen en zijn nagenoeg allemaal GOTS-gecertificeerd. GOTS (Global Organic Textile Standard) is een wereldwijd geldige standaard voor milieuvriendelijke en sociale productie. Het label garandeert dat de katoen (maar ook andere grondstoffen) afkomstig is uit biologische teelt en dat in de gehele productieketen de hoogste ecologische en sociale normen worden gehanteerd. Lees hier meer over GOTS. Ecotex is een GOTS-gecertificeerde webshop.
 
Met name voor onze stoffen en andere textiel kijken we ook naar de herkomst van de BIOLOGISCHE KATOEN, en geven daarbij de voorkeur aan die uit Turkije. De twee belangrijkste katoengebieden van Turkije zijn het grensgebied met Syrië en Irak (het Project Zuidoost-Anatolië, ook wel GAP genoemd) en de streek langs de Egeïsche Zee. De BIOLOGISCHE KATOEN van ECOTEX komt met name uit deze streek, met de belangrijke textielcentra Izmir (het voormalige Smyrna) en Denizly. Deze Egeïsche katoen staat bekend om zijn hoge kwaliteit, waarbij dan wordt gekeken naar de lengte van de vezels, de dikte, zachtheid en kleur. Daarnaast is de productie in dit gebied veel meer Europees georiënteerd en zijn hier gelukkig (in tegenstelling tot in Zuid-Azië) geen schandalen geweest in verband met gesjoemel met bio-certificeringen. Landbouw is in Turkije gegarandeerd vrij van genetische modificatie, GM is er wettelijk verboden. Daarnaast worden in Turkije ondanks het verbod op GM ook in de reguliere landbouw goede resultaten geboekt met integrated pest management (IPM), waarbij landbouwecosystemen zo weinig mogelijk worden verstoord.


Misschien ook interessant

Hennepveld in Oost-Groningen

INFO OVER HENNEP EN HENNEPKLEDING

Geweven stoffen van biologisch katoen

GEWEVEN STOFFEN VAN BIOLOGISCHE KATOEN

Gebreide stoffen van biologisch katoen

GEBREIDE STOFFEN VAN BIOLOGISCHE KATOEN