EINDE HANDWASJES IN ZICHT
OOK BIOLOGISCHE WOL KAN NU MACHINEWASBAAR ZIJN
Als je in een willekeurige winkel een product koopt dat is gemaakt van ‘wasbare wol’, kan je er eigenlijk van uit gaan dat deze wol chemisch is behandeld. Dat gebeurt over het algemeen met chloor en in een bijzonder milieu-onvriendelijk proces, de zogenaamde Clorine-Hercosett methode. In 2009 schatte de Europese Commissie dat 75 procent van de machinewasbare wol volgens die methode was behandeld, een alarmerend hoog percentage vanwege het enorme waterverbruik dat de methode met zich meebrengt en de grote hoeveelheden schadelijke stoffen die in het oppervlaktewater verdwijnen. Toch is dat vervuilende proces om allerlei redenen (met name economische) nog steeds populair bij grote wolspinnerijen die om de milieuwetgeving te omzeilen, soms de gekste fratsen uithalen. Wij kennen de verhalen van Australische bedrijven, die al hun garens eerst naar China verschepen om ze daar machinewasbaar te laten maken met middelen die in Australië zelf niet zijn toegestaan. Daarna komt de hele zwik weer terug om te worden verwerkt.
Structuur van de wolvezel
Het probleem met het wassen van wol is terug te voeren op de bijzondere structuur van de vezel. In tegenstelling tot bijvoorbeeld katoen is wol niet glad maar bestaat het uit microscopisch kleine schubjes die over elkaar heen liggen. De grootte en de vorm van de schubjes verschillen per schapenras en bepalen de kwaliteit van de wol: of hij hard of zacht aanvoelt, of hij kriebelt of niet, of hij goed isoleert of juist minder. Het zijn ook deze schubjes die ervoor zorgen dat de wol gaat vervilten of krimpen, als hij wordt gewassen.
Op deze foto van het Belgische textielonderzoek-centrum Centexbel zie je een uitvergroting van de bijzonder fijne kasjmir-wol. Ook hier zijn de schubben duidelijk zichtbaar, maar je ziet ook dat deze vezel relatief glad is, de schubben zijn heel plat, een kenmerk van zeer zachte wol.
Waarschijnlijk werd het krimpen van de wol door de hele geschiedenis heen nooit gezien als een probleem, en was het gewoon één van die kleine dingetjes die er nou eenmaal bijhoren. Tót de wasmachine werd uitgevonden, en voor het reinigen van wol opeens moest worden teruggegrepen op volstrekt achterhaalde methodes als het op de hand wassen. De wol moest machinewasbaar worden gemaakt!
De industrie kwam met een briljante oplossing: om vervilting en krimp tegen te gaan, moesten die kleine schubben worden afgevlakt. Dat kon met de Clorine-Hercosett methode, ook al ging dat door het overvloedige gebruik van chloor ten koste van veel vervuiling en veel waterverbruik. Zo’n behandeling met chloor wordt in de industrie ook wel een ‘superwashing’ genoemd.Plasma-technologie
Mogelijk heeft die vervuilende techniek zijn langste tijd gehad. Inmiddels worden er namelijk flinke stappen genomen in een proces dat eigenlijk precies hetzelfde doet als het Clorine-Hercosett-Proces: het afvlakken van de wolschubjes. Alleen gebeurt dat dan niet met behulp van allerlei chemische toevoegingen maar op een milieuvriendelijke manier, de zogenoemde plasma-technologie. De plasma wordt gevormd door elektriciteit op een gecontroleerde manier door een een niet geleidend gas te jagen. Als de wol door dit plasmaveld wordt gehaald, volgt een reactie die de schubjes afvlakt en vervilting opheft.
Dé pionier op dat gebied is de in Duitsland gevestigde Südwolle Groep. De plasmatechnologie is al een paar jaar oud, maar werd tot nu toe vooral toegepast op wol voor kleinere nichemarkten (zoals biologische wol). Het bedrijf denkt nu dat de tijd rijp is voor opschaling. Al in 2016 werd aangegeven dat de verwachting was om binnen afzienbare tijd 1,5 miljoen kilo wol met de plasmamethode te verwerken. “En met schaal komt consistentie, efficiency en in principe ook kostenreductie. Dan wordt het ook een commercieel alternatief voor de Superwash en niet alleen een niche-product.”
Volgens de Südwolle Groep geeft de nieuwe methode niet alleen betere resultaten op het gebied van milieu, maar komt het ook de kwaliteit van de wol ten goede. Wol die is behandeld met de plasmamethode lijkt minder snellen te ‘pillen’ (het effect van kleine ‘wolkorreltjes’ op een trui) en zou ook een beter vochtregulerend vermogen hebben.
Meerdere artikelen in de webshop zijn inmiddels gemaakt van wasbare biologische wol. Kijk altijd op het wasvoorschrift.